محوطه ی کُلَه شگ: مطالعه اشیاء و داده های باستان-شناسی

چکیده محوطه ی کُلَه شگ به فاصله خط مستقیم 6 کیلومتری جنوب شرقی شهر گیلان غرب واقع شده است. کُلَه شگ در حد فاصلِ دو کوه میه خِش و تق توق، با کشیدگی شرقی ـ غربی قرار دارد که رودخانه کُلَه شگ از میان آن عبور می کند. این محوطه بعلت قرارگرفتن در حوزه آبگیر سد کُلَه شگ در سال 1383 خورشیدی طی یک فصل، توسط پژوهشکده باستان شناسی کشور، کاوش نجات بخشی شد. محوطه متشکل از دو بخش مسکونی و گورستان است. گورستان آن در بخش شمالی بر دامنه کوه میه خِش واقع شده است. این گورستان بر روی مصطبه ایجاد شده است. بخش مسکونی در قسمت پایین دست، از سمت شمال به گورستان، و در بخش جنوبی به رودخانه ی کُلَه شگ منتهی می شود. بعلت وسعت محوطه و محدودیت زمان، تمام محوطه کاوش نشد؛ بخصوص بخش گورستان آن تقریباً دست نخورده باقی ماند. عملیات کاوش به صورت ارگانیک انجام شد، و طی آن بقایای سازه های معماری به شکل گسترده آشکار شد. معماری محوطه سنگی، و از شالوده تا بخش بالای دیوارها با سنگ ساخته شده است. در طی کاوش ها، شمار قابل توجهی اشیاء تزیینی، جنگ افزارها، تکه هایِ سفال، و قطعات شیشه به دست آمد. از جمله اشیاء مهم؛ سنجاق های قفلی و یک عدد مُهراستوانه ای است که در تاریخ گذاری محوطه موثر بوده اند. مطالعه تطبیقی بر روی اشیاء و سفال های یافت شده نشان می دهد که کُلَه شگ در عصر آهن ii دارای استقرار بوده، و در عصرآهنِ iii مسکونی بوده است. در عصر آهن iii نشانه هایی از حضور آشوریان یافت شده است. بخش مسکونی با آبگیری سد به طور کامل به زیر آب رفت. تنها بخش گورستان آن سالم است، که با افزایش سطح آب این بخش هم غرق می شود.